Wymyślony przez Melchiora Wańkowicza slogan reklamowy „cukier krzepi” już od dawna jest wyłącznie ciekawostką historyczną. Cukier, zwłaszcza biały, to produkt zbyt silnie przetworzony i rafinowany, zawierający prawie 100% sacharozy. Przyjmowany w zbyt dużych ilościach zakwasza organizm, narusza jego homeostazę, a także prowadzi do cukrzycy, otyłości i próchnicy. Nic więc dziwnego, że coraz częściej staramy się unikać cukru lub zastępować go zdrowymi zamiennikami. Czym można posłodzić herbatę lub kawę, jeśli nie potrafimy obejść się bez ich tradycyjnego smaku pamiętanego jeszcze z dzieciństwa?
Naturalne zamienniki cukru
Wśród współcześnie proponowanych alternatyw dla cukru znajdziemy m.in. stewię, ksylitol, melasę karobową lub słód ryżowy, a także tradycyjny miód. Wszystkie są zdecydowanie bardziej wartościowe niż biały cukier, choć właściwości poszczególnych produktów mocno różnią się między sobą. Nie wszystkie też mogą być stosowane przez osoby zmagające się z problemami zdrowotnymi, jak cukrzyca czy otyłość.
Pochodząca z Paragwaju stewia jest wyjątkowo słodka dzięki zawartości stewiozydów o 300 razy słodszych od zwykłej sacharozy. Nie podnosi poziomu glukozy we krwi, ma niemal zero kalorii, a ponadto odznacza się właściwościami łagodzącymi choroby dziąseł i objawy paradontozy, regulującymi pracę trzustki i osłabiającymi apetyt.
Ksylitol to cukier pozyskiwany z kory brzozy, który niemal nie różni się wyglądem od białego cukru. Jego niewysoki indeks glikemiczny pozwala na zastosowanie go w diecie dla cukrzyków. Ma o 40% mniej kalorii niż cukier. Warto więc używać go w diecie odchudzającej, a także jako słodzik wspomagający w zachowaniu higieny jamy ustnej. Odporność ksylitolu na wysokie temperatury umożliwia wykorzystanie go nie tylko do słodzenia herbaty, ale też wypieków.
Melasa karobowa to słodzik występujący w postaci ciemnobrązowego płynu, z wysoką zawartością żelaza niehemowego i cennych minerałów. Z tego względu poleca się ją kobietom w ciąży i karmiącym, osobom cierpiącym na anemię, sportowcom oraz rekonwalescentom po ciężkich urazach. Melasa karobowa ma właściwości antyalergiczne i podwyższające odporność, a także wspomagające w trakcie leczenia infekcji górnych dróg oddechowych.
Słód ryżowy wygląda także jak ciemny syrop o konsystencji karmelu lub miodu i charakterystycznym aromacie palonego cukru. Jest naturalnym źródłem witamin z grupy B, węglowodanów i mikroelementów. Zawiera łatwo przyswajalną maltozę, która jednocześnie pozwala na poprawienie trawienia, wzmocnienie żołądka i uwolnienie organizmu od zastojów pokarmowych. Nie jest bardzo intensywny w smaku, dzięki czemu doskonale nadaje się nie tylko do słodzenia herbaty, ale także do lekkich deserów, owsianek, budyniów lub twarożku.
Pamiętajmy także, że uchodzący powszechnie za zdrowszy cukier brązowy nierafinowany jest w rzeczywistości również białym cukrem z dodatkiem melasy wzbogacającej go o śladowe ilości minerałów. Cukier trzcinowy zaś zawiera niemal wyłącznie sacharozę, choć w nieco mniejszej ilości niż cukier biały.
Miód – naturalne zdrowie
Dla wielu osób doskonałym zamiennikiem cukru, znakomicie komponującym się z herbatą, jest tradycyjny miód. Można nim spokojnie zastąpić cukier, jeśli nie mamy problemów cukrzycowych i nie jesteśmy na diecie odchudzającej. Znajdujące się w miodzie pszczelim fruktoza i glukoza powodują, że jest on dość kaloryczny i ma wysoki indeks glikemiczny. Miód od latstosowany był w medycynie ludowej ze względu na właściwości antybakteryjne i detoksykacyjne. Pozwala także uregulować ciśnienie oraz wzmocnić odporność. Używany jest często w syropach smakowych, które łączą go z owocami lub roślinami o właściwościach prozdrowotnych, jak syrop z pigwy do herbaty, syrop z żurawiny z kwiatami czarnego bzu lub syrop z miętą. Możemy je wymieszać z wodą, tworząc naturalnie słodzone napoje lub dodać do herbaty i kawy.
Warto jednak pamiętać, że wszystkie zdrowotne właściwości miodu znikają w momencie użycia go w temperaturze przewyższającej 40 stopni Celcjusza. Popularna gorąca herbata z cytryną i miodem pita na przeziębienie wbrew pozorom nie ma więc właściwości leczniczych, a wyłącznie działanie rozgrzewające.